Η ουτοπία της Ενωμένης Ευρώπης...

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι η ποικιλομορφία της. Αυτό το χαρακτηριστικό λοιπόν παίζει διττό ρόλο. Μέσα από την έρευνα, σε διάφορους τομείς που κάνουν εμφανή την ποικιλομορφία μεταξύ των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαπιστώθηκε πως ενώ αποτελεί το μεγαλύτερο όπλο της για την υγιή ανάπτυξη της και την οικονομική- κοινωνική και επιστημονική εξέλιξή της, ταυτόχρονα αποτελεί τον μεγαλύτερο εχθρό κάθε στόχου που θα θέσει.

Όπως ακριβώς ένας άνθρωπος, δε μπορεί να πετύχει μόνος του, όσα μπορεί μια ομάδα αποτελούμενη από πολλά διαφορετικά άτομα, έτσι ακριβώς συμβαίνει και με την Ευρώπη.

Η επιτυχία λοιπόν μιας ομάδας έναντι στις προσπάθειες ενός και μόνου ανθρώπου, οφείλεται στο γεγονός, ότι ο ένας, οι ιδέες του ένα, οι δυνάμεις, οι ικανότητες του αναμετριούνται με πολλές άλλες, διαφορετικές και σίγουρα πιο αποτελεσματικές.

Πέρα από το γεγονός ότι είναι αποδεδειγμένο, απορρέει και από τη κοινή λογική.

Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που η ομάδα δεν έχει καλή "χημεία" μεταξύ της, το "εγώ" υπερέχει του "εμείς", με αποτέλεσμα οι ίντριγκες να απειλούν τόσο τη συνοχή της ομάδας όσο και τα αποτελέσματά της. Σε αυτή τη περίπτωση, ναι, μπορεί ο ένας να κερδίσει τους πολλούς.

Πάνω σε αυτό το απλό, καθημερινό παράδειγμα στηρίχτηκε και η ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι αυτό ακριβώς το λόγο, έκανε σημαία της διαφορετικότητα μεν, αλλά και τις προσπάθειες για μια "ομοιογένεια". Το κάθε Έθνος, διαφορετικοποιείται σε πολλούς τομείς, διαφέρει σε πολλά χαρακτηριστικά από τα υπόλοιπα μέλη, ωστόσο ακολουθούν μια κοινή πορεία κάτω από μια κοινή Ευρωπαϊκή ταυτότητα, που χτίζεται μέσα από ποικίλες διαδικασίες. Αυτή είναι που τους ενώνει.

Το κάθε Έθνος, μέλος της ΕΕ, έχει τη δική του γλώσσα, τον δικό του πολιτισμό, την δική του ιστορία, κουλτούρα, μουσική, θρησκεία, οικονομία, πολιτική και φυσικά τον δικό του κανονιστικό λόγο.

Κάθε Έθνος δημιουργεί μέσα από τελετουργίες συναισθήματα του ανήκειν σε μια προσπάθεια να "ενώσει" τους πολίτες του. Έχει τους δικούς του κώδικες, τα δικά του σύμβολα. Έχει τον δικό του εθνικό ύμνο, έχει τη δική του σημαία.

Κάπως έτσι ή μάλλον και έτσι, χτίζεται η ταυτότητα του πολίτη κάθε έθνους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση λοιπόν, θέλοντας να "χτίσει" την ταυτότητα του Ευρωπαίου πολίτη, την λεγόμενη ευρωπαϊκή ταυτότητα, έπρεπε να δημιουργήσει τα δικά του σύμβολα και γενικότερα τις δικές του "ευρωπαϊκές τελετουργίες".

Έτσι έχουμε την ευρωπαϊκή σημαία, το ευρωπαϊκό νόμισμα, τον ευρωπαϊκό ύμνο, τις ευρωπαϊκές γιορτής και πολλά -πολλά ευρωπαϊκά προγράμματα που στόχο έχουν να εντάξουν τον κάθε πολίτη στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, να τον "εκπαιδεύσουν ευρωπαϊκά", να νιώσει μέρος ενός μεγάλου συνόλου, να δημιουργηθούν συναισθήματα του ανήκειν. Να μάθει να ενεργεί και να σκέφτεται ως Ευρωπαίος πολίτης.

Τα ιδανικά γύρω από τα οποία χτίζεται η ταυτότητα είναι η ειρήνη, η αδελφοσύνη, ο σεβασμός στη διαφορετικά που όμως τους ενώνει, η αλληλεγγύη, η δημιουργία κοινής συνείδησης, η ελευθερία κα...

Ο Ευρωπαϊκός Ύμνος, είναι η Ωδή στη χαρά του Μπετόβεν. Γνωστός Γερμανός συνθέτης. Ο ενορχηστρωτής του ήταν επίσης Γερμανός και μάλιστα μέλος του ναζιστικού κόμματος. Ειρωνεία! Το παρελθόν που θέλει η ιδέα της Ευρώπης να διώξει, κατά κάποιο τρόπο είναι ακόμα εδώ.

Θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει αυτό το παράδειγμα για να ενισχύσει τα επιχειρήματα του περί "Γερμανικής Ευρώπης" κάτι που λόγω και της οικονομικής κρίσης, ακούγεται συχνά. Πρόκειται για έναν γερμανικό, ευρωπαϊκό ύμνο;

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι έχει διατηρηθεί μόνο η μουσική και όχι οι στίχοι. Φυσικά και αυτό έγινε σε μια προσπάθεια "απογερμανοποίησης", αφού οι στίχοι ήταν γερμανικοί.

Αν πρέπει ανθρωπολογικά να δούμε αυτόν τον ύμνο, θα μπορούσαμε να δώσουμε και μια έμφυλη διάσταση. Ο ύμνος της Ευρώπης, είναι ένας ύμνος, δημιουργημένος από έναν μεγάλο άντρα μουσικό.

Όπως φαίνεται έχουμε έναν ύμνο γεμάτο αντιφάσεις που θα μπορούσε κανείς να πει ότι δεν χαρακτηρίζουν μόνο τον ύμνο ως επιλογή, αλλά και το ιδεώδες της Ευρώπης.

Ωστόσο μορφολογικά έχουμε μια μουσική με πνευστά όργανα, φορητά και ελαφρά, μπορούν δηλαδή να μετακινηθούν εύκολα, όπως ακριβώς και η ιδέα της Ευρώπης και μια χαρούμενη κλίμακα. Απομνημονεύσιμο και εύκολο στο να δημιουργήσει συναισθήματα όπως η αισιοδοξία. Ο ήχος κλιμακώνεται, οι αισθήσεις κορυφώνονται. Έχουμε μια επιτέλεση του Ευρωπαϊκού ιδεώδες. Η Ευρώπη που "κλιμακώνεται", που πάει συνεχώς μπροστά.

Είναι ξεκάθαρο πως η Ευρώπη, προσπάθησε και τα κατάφερε να αποκτήσει χαρακτηριστικά έθνους -κράτους. Ως προς την ευρωπαϊκή ταυτότητα όμως, που θέλησε να κατασκευάσει, τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα.

Η αλήθεια είναι ότι μέσα από τις πολιτικές τελετουργίες της Ευρώπης, μέσα από την ευρωπαϊκή υπηκοότητα, που όλοι έχουμε από τη στιγμή που ζούμε σε ένα έθνος κράτος μέλος της ΕΕ, είτε το θέλουμε, είτε όχι, μέσα από τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα και σεμινάρια ή ακόμα και σε επιχορηγούμενα επιχειρηματικά προγράμματα, μέσα από τη χρήση ευρωπαϊκού διαβατηρίου, διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό η κυρίαρχη ιδεολογία της συλλογικότητας του Ευρωπαίου. Οι διαφορές αμβλύνονται. Νιώθει κανείς μια οικειότητα μέσα σε αυτό τα φάσμα των κοινών συμβολικών κωδικών.

Όμως παρατηρείται ότι πολίτες της ΕΕ, χρησιμοποιούν αυτή την ταυτότητα κατά το δοκούν. Όταν τους συμφέρει, χρησιμοποιούν την κοινή ευρωπαϊκή ταυτότητα και όταν όχι, χρησιμοποιούν τη δική τους εθνική ταυτότητα. Πολλές φορές μάλιστα, ξεφεύγουν από τη "σημαία" της Ευρώπης, περί ισότητας και σεβασμού της διαφορετικότητας, χρησιμοποιώντας την εθνική ταυτότητα ως απόδειξη της ανωτερότητας τους, σε σχέση με κάποιο άλλο έθνος κράτος.

Όταν πρόκειται για χρήματα που θα έρθουν μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα, ακόμα και ο μέγας εθνικιστής, "βγάζει από το συρτάρι" την ευρωπαϊκή ταυτότητά. Όταν πάλι σε μια συζήτηση γίνεται λόγος περί του έθνους του και κάποιου άλλου έθνους, παρόλο και που τα δύο ανήκουν στην ΕΕ, δε τα συγκρίνει ως ευρωπαϊκά, αλλά ξεκάθαρα με βάση τα εθνικά χαρακτηριστικά και φυσικά το δικό του έθνος, λόγω πολιτισμού ή οικονομίας ή ιστορίας είναι σαφώς ανώτερο.

Είναι ξεκάθαρο, πως οι πολίτες της ΕΕ, δεν είναι ούτε η εθνική τους ταυτότητα, ούτε η ευρωπαϊκή τους. Τα όρια των ταυτοτήτων είναι ρευστά. Δεν υπάρχουν σύνορα.

Οπότε μιλάμε για μια Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερο οικονομική παρά πολιτισμική ή κοινωνική παρά τις προσπάθειες. Τα όρια της δηλαδή είναι περισσότερο πολιτικά παρά γεωγραφικά. Ως προς αυτό, διανύεται μια περίοδος όπου η Ευρώπη δοκιμάζεται έντονα.

Ναι μεν υπάρχει το κοινό νόμισμα, όμως δεν υπάρχει κοινή οικονομία εντός των μελών της ΕΕ. Δεν έχουν όλες οι χώρες τις ίδιες δυνατότητες ανάπτυξης. Δεν έχουν τα ίδια έσοδα, τα ίδια έξοδα, ούτε τις ίδιες ανάγκες. Πως είναι δυνατόν λοιπόν, να μιλάμε για ένα κοινό νόμισμα, όταν δε μιλάμε για μια κοινή οικονομία;

Ξεκινώντας, έγινε αναφορά στο πόσο θετική η αρνητική μπορεί να είναι η ποικιλομορφία. Αναφέρθηκε επίσης η προσπάθεια για τη δημιουργία κοινής συνείδησης και το "χτίσιμο" της ευρωπαϊκής ταυτότητας, που θα αμβλύνει τις διαφορές, μέσα από ποικίλα ευρωπαϊκά προγράμματα.

Επειδή η ποικιλομορφία εκτείνεται σε όλη την καθημερινότητα, σε όλους τους τομείς ενός έθνους- κράτους, είναι αδύνατον σε μιας μικρής έκτασης εργασίας να αναφερθούν όλα, -άλλωστε είναι ευρέως γνωστό το γεγονός της ποικιλομορφίας και τα αποτελέσματά του- θα εστιάσουμε σε κάποιες από αυτές τις προσπάθειες, όπως και στα αποτελέσματά τους.

H Ευρώπη μπορεί να έχει καταργήσει τα εσωτερικά της σύνορα, έχει όμως να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πρόκληση, την πολυπολιτισμικότητα που συνθέτει την μεγάλη ευρωπαϊκή κοινωνία. Διαφορετικοί πολιτισμοί που προέρχονται από τα ίδια τα κράτη-μέλη αλλά και από ομάδες πολιτών τρίτων χωρών που ζουν και εργάζονται στον ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο έχουν διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο σχέσεων και αναγκών. . Έχοντας συνειδητοποιήσει το πρόβλημα, τις δύο τελευταίες δεκαετίες ιδιαίτερα, η Ε.Ε. εφαρμόζει ειδικές πολιτικές. Στο πλαίσιο αυτό, όρισε το 2008 ως Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου θέτοντας στα κράτη-μέλη της συγκεκριμένους στόχους.

Θα εστιάσουμε στις εθνικές επιλογές της Ελλάδας ως προς τη προσπάθεια αυτή. Η Ελλάδα μάλιστα συγκαταλέγεται μεταξύ των χωρών με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις εκδηλώσεις του Διαπολιτισμικού Διαλόγου (79%) ενώ, μαζί με την Κύπρο και την προεδρεύουσα Σλοβενία, ήταν οι χώρες που υποστήριζαν περισσότερο το Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008. . Όσον αφορά στη στάση των Ελλήνων έναντι του διαπολιτισμικού διαλόγου, το 13% εμφανίζει μια κοσμοπολίτικη-ανοικτή διάθεση, το 69% είναι υπέρ του διαλόγου με παράλληλη διατήρηση των παραδόσεων ενώ το 18% βλέπει αρνητικά την ποικιλομορφία.

Επίσης να σημειωθείς πως οι γενικοί και ειδικοί στόχοι του Έτους ήταν: Η ευαισθητοποίηση όσων ζουν στην Ευρώπη και αλλού ως προς την ανάγκη ανάπτυξης του διαπολιτισμικού διαλόγου μέσα στον ολοένα πιο περίπλοκο κόσμο, η συμμετοχή των ανθρώπων στον διαπολιτισμικό διάλογο στην καθημερινή τους ζωή, η προβολή του ρόλου του διαπολιτισμικού διαλόγου στην αμοιβαία κατανόηση, στη διερεύνηση των πλεονεκτημάτων της πολιτιστικής πολυμορφίας, στην ευαισθητοποίηση ως προς την αξία της ενεργού ιδιότητας του πολίτη. Στόχος επίσης της πρωτοβουλίας αυτής ήταν η ενσωμάτωση του διαπολιτισμικού διαλόγου γενικότερα στις ευρωπαϊκές πολιτικές, δράσεις και προγράμματα.

Δεν θα αναλυθεί η στρατηγική της Ελλάδας, το πως ακριβώς κινήθηκε και πως δραστηριοποιήθηκε, αλλά τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής και τα αποτελέσματα της, που χαρακτηρίστηκαν, ως προς το στόχο "πενιχρά", με πολλούς πολιτικούς και πολίτες, έξω κυρίως από τα σύνορα της χώρας να μιλάνε για μια ευκαιρία που έχασε η Ελλάδα.

Μια πρώτη επισήμανση για την Εθνική Στρατηγική της Ελλάδας θα ήταν ότι είναι στη βάση της εθνοκεντρική: Έδωσε έμφαση και προτεραιότητα στην γνωριμία των άλλων με τον ελληνικό πολιτισμό με δράσεις είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο κείμενο της Εθνικής Στρατηγικής δεν γίνεται καθόλου λόγος για την διαμόρφωση κοινής Ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς ούτε για την ενεργή Ευρωπαϊκή ιδιότητα του πολίτη.

Εξετάζοντας τις μορφές δράσης που περιλαμβάνονταν στην Εθνική Στρατηγική, διαπιστώνεται ότι αυτές ουσιαστικά ακολουθούν «πεπατημένη», αξιοποιώντας θεσμούς και δράσεις που ήδη λειτουργούσαν ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο Έτος, δεν αξιοποιήθηκε δηλαδή η ευκαιρία για δημιουργία νέων, δεν δόθηκαν κίνητρα σε πολίτες για ενεργή συμμετοχή.

Σύμφωνα με όσα όρισε το Έτος, και υπήρχαν και στην εθνική στρατηγική, έπρεπε ομάδες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, οι λεγόμενοι "άλλοι" μέσα στον ελλαδικό χώρο, όμως οι Ρομά, να έρθουν σε επαφή με τον πολιτισμό μέσα από διάφορες δράσεις πχ. επισκέψεις σε μουσεία.

Ενώ η εθνική στρατηγική που έφτασε στην Ευρώπη, το όριζε, τελικά ποτέ δεν έγινε στη πραγματικότητα.

Γενικότερα, έγιναν δραστηριότητες, αλλά αυτές ως επί το πλείστον, απέκλειαν ή δεν συμπεριλάμβαναν του Ρομά και τους μετανάστες. Γινόταν "διάλογος" μόνο μεταξύ ελλήνων. Δίνεται επομένως η εντύπωση ότι το Υπουργείο Πολιτισμού ως συντονιστής της εθνικής εκστρατείας Διαπολιτισμικού Διαλόγου δεν κατέβαλε την μείζονα προσπάθεια, περιορίστηκε σε μια απλή διαχείριση γνωστών πρακτικών, με έτοιμο ή εύκολο υλικό.

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς η ποικιλομορφία στις αντιλήψεις, στη πολιτική, στο κανονιστικό λόγο ενός Έθνους, δημιουργεί έντονα προβλήματα σε πράξεις που κατευθύνονται από την ΕΕ με στόχο την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Η Ευρώπη, η ιδέα της, βρίσκει "τοίχο" πάνω στον εθνικό λόγο, στην εθνική πολιτική, στις εθνικές πρακτικές και πολιτικές γενικότερα. Ευρωπαίοι μεν, Έλληνες δε!!!

Παρόλα αυτά ενώ βλέπουμε πως η ποικιλομορφία βάζει όρια και φρένα ως προς την ιδέα της Ευρώπης, ορισμένες φορές επιλέγεται ως όπλο υπέρ της Ευρώπης.

Ουσιαστικά μιλάμε για συναισθήματα "σχετικά". Από τη μια η ποικιλομορφία δημιουργεί προβλήματα, και από την άλλη, οι ίδιοι άνθρωποι που ακόμα και αν δε το λένε, τη φοβούνται χωρίς κανένα συναίσθημα σεβασμού στη διαφορετικότητα, τη χρησιμοποιούν για την επίτευξη στόχων.

Παράδειγμα ο κλάδος της γεωργίας. Εδώ πάλι βλέπουμε, πως σε ότι έχει να κάνει αμιγώς με την οικονομία, ως προς τη ποικιλομορφία τα "βρίσκουν".

Δεν χρειάζεται κανείς να σκεφτεί πολύ, αρκεί να γνωρίζει πως έγινε άτυπο συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας της Ευρώπης, στην Αθήνα, με θέμα: Η σημασία της ποικιλομορφίας στην Ευρωπαϊκή Γεωργία και η ένταξή της στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική.

Ένθερμος υποστηρικτής της ποικιλομορφίας, ο τότε Έλληνας Υπουργός κ. Τσαυτάρης, ο οποίος μάλιστα προέδρευε.

Ο υπουργός τόνισε ότι: «Η τεράστια γεωργική ποικιλομορφία θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της πολιτικής τη Ε.Ε, καθώς αποτελεί ένα σημαντικό διακριτικό γνώρισμα έναντι των εμπορικών της εταίρων και μεγάλων ανταγωνιστών της, όπως η Κίνα, η Ρωσία, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ κλπ.

Πάλι πρωταγωνιστεί στους διαλόγους και στις συζητήσεις γενικά ο "άλλος"! Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο "άλλος" είναι το οποιοδήποτε άλλο έθνος-κράτος, τουλάχιστον ως προς τον τρόπο που το αντιμετωπίζουν οι πολίτες, αν και δεν είναι υποτίθεται αυτή η πολιτική της ΕΕ, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο ο "άλλος" είναι ο "μη- Ευρωπαίος"!!!!

Ακόμα μια φορά, φαίνεται η ρευστότητα των ταυτοτήτων και η υιοθέτηση κατά το δοκούν!

Σημαντικό είναι ότι ο " άλλος" ως μη Ευρωπαίος, μπαίνει πράγματι σε συζήτηση, όταν το θέμα είναι οικονομικό.

Οπότε η μόνη πραγματική στιγμή ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνάδει με τα οικονομικά συμφέροντα του κάθε έθνους, μέσα από την συμμετοχή του στην ευρωπαϊκή κοινότητα.

Όπως είναι γνωστό η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περίοδο δοκιμασιών, τόσο ως έθνος, όσο και σαν ευρωπαϊκό κράτος. Δε γνωρίζει κανείς αν μέσα στα επόμενα λεπτά, θα είναι εντός ή εκτός ευρώ, εντός ή εκτός ΕΕ. Το μόνο βέβαιο είναι πως η Ελλάδα, όπως αποδείχτηκε, δεν ήταν έτοιμη να μπει στο ευρώ. Ούτε η ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική γενικότερα, είχε πάρει υπ όψιν της τις ποικιλομορφίες των οικονομιών των κρατών -μελών. Γι αυτό και δοκιμάζεται. Η δύναμη της διαφορετικότητας σε όλους τους τομείς, φαίνεται πως νικά το όραμα για μια κοινή πολιτική σε όλα τα επίπεδα στο πλαίσιο μιας ενωμένης Ευρώπης.

Ίσως τελικά μιλώντας για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, να μιλάμε για κάτι μη ρεαλιστικό. Ίσως να πρόκειται για μια νοητική φιλοδοξία. Η Ευρώπη απέτυχε ως προς την αλλοίωση των "εσωτερικών παθών". Δεν είναι δυνατή η δημιουργία μιας Ευρώπης, χωρίς τη δημιουργία μιας πραγματικής αλληλεγγύης, χωρίς λύση στις αντικρούσεις των αντιλήψεων.

Η ιστορία της Ελλάδας στην ΕΕ, είναι σχετικά σύντομη. Ιδανικός Ευρωπαίος, είναι αυτός που χαρακτηρίζεται από ευελιξία, μόνο έτσι θα μπορεί και να εξυπηρετεί και να απολαμβάνει την Ευρώπη.

Η ταυτότητα κατασκευάζεται. Στην Ελλάδα δεν έχει κατασκευαστεί. Αυτό χρειάζεται χρόνια για να επιτευχθεί και κυρίως χρειάζεται πολιτική βούληση. Χρειάζονται πολιτικές μη εθνοκεντρικές, χωρίς να φοβηθεί κανείς το πολιτικό κόστος. Ξεκινάν όλα από τη παιδεία. Από το σχολείο πρέπει να εκπαιδευτούν τα παιδιά, ως πολίτες της Ευρώπης. Πρέπει να γνωρίσουν, να μάθουν τους πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς. Να μάθουν να τους αναγνωρίζουν χωρίς αισθήματα ανωτερότητας του δικού τους πολιτισμού έναντι του άλλου. Δε γίνεται ξαφνικά ένας άνθρωπος, ανεξάρτητα από ποια χώρα είναι να γίνει Ευρωπαίος, να στηρίζει την διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα. Χρειάζεται χρόνος. Επίσης, χρειάζεται κοινή οικονομική διακυβέρνηση, όσο μπορεί να είναι εφικτή λόγω των διαφορών μεταξύ των οικονομιών, διότι διαφορετικά, όπως ήδη φαίνεται, το κοινό νόμισμα δε θα είναι βιώσιμο.

Το στοίχημα είναι μεγάλο. Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα, όπως ήδη έχει αποδειχθεί. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να νιώθει ότι ανήκει σε μια μικρότερη ομάδα. Είναι θέμα επιβίωσης. Πέρα από την εκπαίδευση, έχει την ανάγκη να νιώσει την ανωτερότητα, ότι κάπου υπερέχει έναντι του άλλου.

Οι Έλληνες για παράδειγμα, μπροστά σε ότι κακό βρεθούν, ότι και αν τους πουν, χρησιμοποιούν ως παράδειγμα της “ανωτερότητάς τους”, αναφερόμενοι στον πολιτισμό τους, την ιστορία τους, την Ακρόπολη κα...

Ναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είναι ενωμένη. Η Ευρώπη βιώνει ιστορικές στιγμές και είτε θα διαλυθεί, είτε θα αλλάξει ριζικά. Δοκιμάζεται και δυστυχώς ή ευτυχώς, οι προβλέψεις δεν είναι εφικτές. Είναι βέβαιο πως διαφορετικά θα μιλά και θα σκέφτεται κανείς για την ΕΕ σε δύο χρόνια τώρα...Ίσως και σε δύο μέρες από τώρα.

Τέλος, σας παραθέτω γνώμες γνωστών ανθρώπων της τέχνης και των γραμμάτων για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Θα ξεκινήσουμε με την προσωπική άποψη και εμπειρία του τ. Βουλευτή Κ. Αϊβαλιώτη, ο οποίος πολύ πριν ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα, εργάστηκε στα όργανα της ΕΕ. Να σημειωθεί, πως η παράθεση των γνωμών αυτών, τίθενται για περαιτέρω σκέψη και ερμηνεία και δεν σημαίνει ότι τις ενστερνίζομαι.

Του Κ. Αϊβαλιώτη, τ .Βουλευτή Β΄Αθηνών

Πήγα με ρομαντισμό και «φλόγα» για την Ευρωπαϊκη ενοποίηση το 1993 στις Βρυξέλλες. Το επίτευγμα του αείμνηστου Κων/νου Καραμανλή, η ένταξή μας στην τότε ΕΟΚ, στόχευε στο να αποκτήσει η Ελλάδα κεντρική θέση στην «καρδιά» της Ευρώπης, να θωρακίσει τα σύνορά μας και να δώσει ένα διπλωματικό «ατού» στην πατρίδα μας ώστε να αναχαιτίσει την Τουρκία και-ίσως- να αναστρέψει κάποια από τα δεινά που επέφερε η καταστροφή του 1974 στην Κύπρο. Δικαιώθηκε μετά θάνατον και σε μεγάλο σημαντικό βαθμό ο Καραμανλής αφού αν δεν ήταν η Ελλάδα στην ΕΕ, η Κύπρος δεν θα εντασσόταν ως πλήρες μέλος το 2004, κάτι που ήταν η μόνη διπλωματική ήττα της Τουρκίας από εμάς εδώ και πολλές δεκαετίες

Το πρώτο συναίσθημα που ένιωσα όταν πήγα το 1993 στα Οργανα της ΕΕ ήταν ελαφρώς αλλόκοτο: ανήκα στους εκατοντάδες ασκούμενους υπαλλήλους της Κομισιόν που ήμασταν…άμισθοι(!).Διαπίστωσα ότι μόνο κάποιοι «πατρίκιοι» ( το 25% των ασκουμένων) αμείβονταν, ενώ εμείς οι υπόλοποι «πληβείοι» (που ήμασταν το 75%) δεν θα παίρναμε δεκάρα όσο θα διαρκούσε η άσκησή μας στα (όντως λαμπερά και σύγχρονα) κτήρια της ΕΕ.

«Κατάπια» (και εγώ και οι υπόλοιποι εκατοντάδες «πληβείοι») την παράξενη αυτή ρύθμιση της ΕΕ και προσπάθησα να επικεντρωθώ στο μείζον, να μάθω δηλαδή από μέσα πώς λειτουργεί το όλο σύστημα: δύσκαμπτο, πολυκέφαλο, απόμακρο από τον πολίτη , χωρίς ιδιαίτερο όραμα και με ελιτισμούς, αλλά έδινε –έστω και αργά- κάποιο αποτέλεσμα , μικρό ή μεγαλύτερο . Υψηλοί μισθοί για όσους ήταν μέσα και δυσκολίες τεράστιες για να μπει κάποιος ως υπάλληλος στην γραφειοκρατική δομή της ΕΕ, κάτι που ένιωσα στο πετσί μου αφού έδωσα 13 διεθνείς διαγωνισμούς με δεκάδες χιλιάδες (στην κυριολεξία ) υποψηφίους για να καταφέρω να βρεθώ στέλεχος της Γενικής Γραμματείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ας είχα 3 πανεπιστημιακά διπλώματα ( 2 μεταπτυχιακούς τίτλους , εκ των οποίων ο ένας από το Κρατικό Πανεπιστήμιο Βρυξελλών, το ULB, και ο άλλος από την ΑΣΟΕΕ ) καθώς και επάρκεια σε 3 ξένες γλώσσες. Κλειστό «κλαμπ» ,λοιπόν, η γραφειοκρατική δομή των Οργάνων της ΕΕ ενώ οι Ελληνες που πάσχιζαν να πετύχουν , να διακριθούν και να σταδιοδρομήσουν στα Οργανα της ΕΕ δεν είχαν δίπλα τους ούτε τους Ελληνες Επιτρόπους ούτε την επίσημη Ελλάδα   , όπως γινόταν με άλλους Ευρωπαίους που οι χώρες τους τούς διευκόλυναν πολύ.

Μια άλλη παρατήρηση που έκανα ήταν ότι τα πάσης φύσεως «λόμπυ» ήταν πολυπληθή και δραστήρια στις Βρυξέλλες . Κινητικό «λόμπυ» είχαν οι Τούρκοι (οι οποίοι συνεργάζονταν στενά και φανερά με τους Σκοπιανούς)και προσπαθούσαν να επηρεάσουν κρίσιμες ψηφοφορίες στην Ευρωβουλή.Οι Τούρκοι διπλωμάτες ήταν μετρίων δυνατοτήτων και όχι υψηλής τεχνοκρατικής κατάρτισης, και ας προκαλεί εντύπωση αυτό σε όσους το ακούν. Όμως το έλλειμμα αυτό αντιστάθμιζε η ανυποχώρητη επιμονή στις πάγιες τουρκικές θέσεις (εμείς δεν το έχουμε αυτό ως επίσημη Ελλάδα, ατυχώς ) ενώ είχαν και γραφείο δημοσίων σχέσεων το οποίο είχε προσλάβει επισήμως η Τουρκία και λειτουργούσε υπέρ των συμφερόντων της , καλύπτοντας το οφθαλμοφανές έλλειμμα των διπλωματών της.

Οσο για τις ευκαιρίες για την Ελλάδα στα πλαίσια της ΕΕ αυτές είναι ανεξάντλητες και απεριόριστες , αλλά δυστυχώς οι κυβερνήσεις που εκλέγουν οι Ελληνες από το 1981 και εντεύθεν ,όπως και οι υπουργοί και οι λοιποί που διαπραγματεύονταν ζωτικά Ελληνικά θέματα αποδεικνύονταν-στην πλειοψηφία τους- ανεπαρκείς και υποχωρητικοί. Ασφαλώς έχουν περάσει και πολύ σημαντικοί άνθρωποι από τις Βρυξέλλες (όπως πχ Ελληνες ευρωβουλευτές που το πάλεψαν και ήταν προσωπικότητες) αλλά το αποτέλεσμα είναι μάλλον αρνητικό.Η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε ούτε τα τρία Κοινοτικά πλαίσια Στήριξης, ούτε το ΕΣΠΑ , ούτε τις δυνατότητες απευθείας ενίσχυσης επιχειρήσεων της και πανεπιστημίων της από τις Βρυξέλλες μέσω Κοινοτικών πρωτοβουλιών γιατί πολύ απλά η γραφειοκρατία της και η έλλειψη οράματος από όσους κάθησαν σε καρέκλες υπουργών ήταν τα «φρένα» κάθε προσπάθειας. Οι Ισπανοί, οι Ιρλανδοί, οι Ολλανδοί και οι Πορτογάλοι τα καταφέρνουν εξαιρετικά εκεί που οι Ελληνες υστερούν.

Εν αντιθέσει με την εικόνα της επίσημης Ελλαδας και των κυβερνήσεων που ψήφιζαν με ακατανόητη επιμονή οι Ελληνες , η προσπάθεια της Κύπρου είναι αξιοσημείωτη και αξιέπαινη. Μιλάμε για ένα νησί λίγο μεγαλύτερο από την Κρήτη που τελεί υπό κατοχή κατά 40%, έχει πληθυσμό 700.000 Ελλήνων και αντιμετωπίζει συχνά προκλητική μονομέρεια από συγκεκριμένες «μεγάλες» χωρες της ΕΕ. Οι Ελληνες της Κύπρου ,όμως, τα κατάφεραν καλύτερα από εμας στην ΕΕ , είναι πιο κινητικοί και αποτελεσματικοί άρα ας ψαχτούμε εδώ στην Ελλάδα για τους λόγους που εκείνοι οι Ελληνες πέτυχαν ενώ οι Ελλαδίτες Ελληνες τα έκαναν «μούσκεμα» με τις επιλογές τους και τους πολιτικούς που επέλεξαν να τους διοικούν από το 1981 …

Delors, Πρ. Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 13/9/2011: “Η σωτηρία της Ελλάδας αποτελεί προϋπόθεση για τη σωτηρία του ευρώ”

Joe Biden Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, 4/12/2011: Οι ΗΠΑ στέκονται στο πλευρό της Ελλάδας, της οποίας είναι ένθερμοι φίλοι και σύμμαχοι» και «θα συνεχίσουν να την υποστηρίζουν σε όλη αυτή τη γεμάτη προκλήσεις περίοδο, μαζί και μέσω του ΔΝΤ, του οποίου οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος”

Bernard-Henri Lévy, Φιλόσοφος και συγγραφέας, Γαλλία, 16/11/2010: “H Ελλάδα είναι το εργαστήρι της Ευρώπης.”

Jean-Luc Godard, Σκηνοθέτης, Γαλλία, 18/5/2010: “Η Δύση οφείλει πολλά στην Ελλάδα, τη χώρα της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας, της αρχαίας τραγωδίας. . .”

Robin Williams, Ηθοποιός, ΗΠΑ, 6/12/2011: “Τα οικονομικά δεδομένα αλλάζουν συνεχώς για όλους. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η κληρονομιά, η ταυτότητά σας. Ο Παρθενώνας δεν φεύγει από την Αθήνα. Είναι ακόμα εκεί για να θυμίζει ότι η πρόοδος και η ακμή μπορούν να επιστρέψουν.”

Stephen Fry - Ηθοποιός-Παρουσιαστής, Βρετανία, 19/12/2011: “Μία ταπεινή πρόταση είναι να επιστραφούν τα γλυπτά του Παρθενώνα …ως μία κίνηση συμπαράστασης προς τους καλούς μας φίλους (Έλληνες) που βρίσκονται σε μία πολύ δύσκολη κατάσταση. Πώς γίνεται να είμαστε περήφανοι ως Βρετανοί αν δεν κάτσουμε με τους Έλληνες πολιτικούς και να κανονίσουμε την επιστροφή του θησαυρού τους; ”

Angelina Jollie - Ηθοποιός, ΗΠΑ, 17/1/2012: “Λόγω της κατάρρευσης οικονομιών στο παρελθόν ο κόσμος πρέπει να στρέψει την προσοχή του στις χώρες που περνούν δύσκολες στιγμές, όπως η Ελλάδα, και να δώσει όσο μπορεί την υποστήριξή του.”

Steven Spielberg - Σκηνοθέτης, ΗΠΑ, 17/1/2012 : «Oι Έλληνες θα ξεπεράσουν την κρίση που ταλανίζει τη χώρα τα τελευταία χρόνια, καθώς δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από ένα σύνηθες οικονομικό τέλμα που έχουν αντιμετωπίσει ή θα αντιμετωπίσουν οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες».

Gwyneth Paltrow - Ηθοποιός, ΗΠΑ 24/11/2011: « Ο τόπος αυτός έδωσε αξίες και όρισε ιδανικά. Απέναντι σε μία χώρα που πρόσφερε σημαντικά πράγματα σε ολόκληρη την ανθρωπότητα οφείλουμε να είμαστε περισσότερο γενναιόδωροι»

ΒΙΟΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

Shore, Chris. 2000. «Creating the People’s Europe: Symbols, History, and Invented Traditions». Στο Building Europe: The Cultural Politics of European Integration. New York: Routledge. Κεφ. 2, σελ. 40-65.

Παπαγαρουφάλη, Ελένη. 2013. Ήπια διπλωματία: Διεθνικές αδελφοποιήσεις και ειρηνιστικές πρακτικές στη σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. κεφ.1,3

Belier, I. and Wilson, T., eds. 2000. An Anthropology of the European Union: Building, Imagining and Experiencing the New Europe. New York: NYU Press. Κεφάλαιο 1, σελ. 1-27.

Herzfeld, Michael. 1998. Η ανθρωπολογία μέσα από τον καθρέφτη: Κριτική εθνογραφία της Ελλάδας και της Ευρώπης. Αλεξάνδρεια Κεφάλαια 1-2.

Πηγές στο διαδίκτυο:

Κογκίδου Δ.(2008), Διαπολιτισμική εκπαίδευση σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο :http :// www .132 grava .net ./ node /269 (Πρόσβαση 19-05-15)

Πρώτο Πρόγραμμα- Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τον Πολιτισμό 2000-2004,COM 266 τελικό, Βρυξέλλες,6-5-1998. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο:http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:1998:0266:FIN:EL:PDF (Πρόσβαση: 20-05-15)

Απόφαση αριθ. 1855/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006 , σχετικά με τη θέσπιση του προγράμματος Πολιτισμός (2007-2013).Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο:http :// europa .eu /legislation _ summaries /culture /l29016_ el .htm (πρόσβαση: 19-05-15)

Απόφαση αριθ. 1983/2006/ΕΚ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008.Διαθέσιμη στοδικτυακό τόπο:http :// eur - lex .europa .eu /LexUriServ /LexUriServ.do?u ri = OJ :L :2006:412:0044:0050: EL :PDF(Πρόσβαση: 20-05-15)

Εθνική Στρατηγική της Ελλάδας για το Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου2008, Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδα.Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο:http :// ec .europa .eu /culture /archive /dialogue /pdf _ word /strategy _ greece .doc(Πρόσβαση 20-05-15)